Prof. Dr. Yaman Akdeniz’den ‘Bant Daraltma’ Açıklaması: “Hukukumuzda, Ohal Temelli Bu Tip Uygulamalar Asla Olmamalı”
İfade Özgürlüğü Derneği’nden Prof. Dr. Yaman Akdeniz, ” İstanbul’daki bombalı taarruz sonrasındaki bant daraltma uygulaması, büsbütün Cumhurbaşkanlığı ve BTK Lideri üzerinden keyfi bir halde yürütülen ve lakin sansür olarak tanımlanacak bir uygulamadır. Hukukumuzda, OHAL temelli bu tip uygulamalar asla olmamalıdır. Demokratik toplumlarda, keyfi bir halde toplumun, bilhassa İstanbul’daki bombalı saldırı gibi toplumu yakından ilgilendiren olaylara ilişkin olarak haber ve bilgi edinmesinin geçici olarak olsa dahi keyfi bir yaptırım mekanizması ile engellenmesi asla kabul görmez” dedi.
İfade Özgürlüğü Derneği’nden Prof. Dr. Akdeniz, İstanbul İstiklal Caddesi’nde dün düzenlenen bombalı terör saldırısı ardından Bilgi Teknolojiler ve İletişim Kurumu’nun (BTK) internete ve toplumsal medya platformlarına erişimi kısıtlamasına ait bugün toplumsal medya hesabında açıklama yaptı. Akdeniz’in açıklaması şöyle:
“TÜRK MEVZUATINDA BANT DARALTMA İÇİN GENEL BİR YASAL DAYANAK YOK”
“İstanbul’daki bombalı atak sonrasında toplumsal medya platformlarına uygulanan bant daraltma yaptırımı ve vatandaşların haber ve bilgi edinme haklarının engellenmesinin yasal desteği çok soruluyor. Kısa yanıt; Türk mevzuatında bant daraltma için genel bir yasal destek yok. Ama mevzuatta, ‘bant daraltma’ yaptırımının keyfiyete müsaade verecek halde ve sansür maksatlı kullanılmasına müsaade veren yasal bir düzenleme mevcut. Bu düzenlemenin tarihçesi OHAL periyodundaki KHK’lara kadar uzanıyor.
Ağustos 2016 içinde ve OHAL devam ederken 671 sayılı KHK ile 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu’nun Bilgi Teknolojileri ve İrtibat Kurumu’nun yetkisi ve idari yaptırımlarla ilgili 60. maddesine 10. paragraf eklendi. Bu madde ile Cumhurbaşkanlığı’na geniş yetki verildi. Bu bağlamda Cumhurbaşkanlığı, ulusal güvenlik, kamu sistemi, kabahat işlenmesinin önlenmesi, genel sıhhat ve genel ahlakın korunması yahut oburlarının hak ve özgürlüklerinin korunması sebeplerinden biri yahut birkaçına bağlı olarak gerekli gördüğü önlemleri alıp BTK’ya bildirebiliyor. BTK Başkanı da Cumhurbaşkanlığı tedbirlerine ilişkin kararını derhal işletmecilere ve erişim sağlayıcılara bildiriyor. Bu kararın gereği, derhal ve kararın bildirilmesi anından itibaren en geç 2 saat içinde yerine getiriliyor. Bant daraltma uygulaması da bu şekilde yapılıyor.
Uygulamada aslında hakim onayı şartı var. Madde, ‘Bu karar, 24 saat içinde sulh ceza yargıcının onayına sunulur. Hakim kararını 48 saat içinde açıklar, aksi halde karar zaten kalkar’ diyor. Fakat kısa süreli bant daraltma uygulamalarında hakim onayına gerek kalmıyor. Dolayısıyla kısa süreli genel bant daraltma uygulamalarında Cumhurbaşkanlığı karar veriyor, BTK Başkanı uyguluyor ve fakat 24 saat dolmadan hakim onayına gitme şartı yok. Hakime gitseler de onay alınacak, ama o zaman kararlar denetime açılacak. Denetim ise istenmiyor.
Hakim kararlarına itiraz edilebilir, itirazlar reddedilse bile Anayasa Mahkemesi’ne kişisel müracaat yapılabilir, hatta gerekirse AİHM’ye kadar gidilebilir. Elektronik Haberleşme Kanunu’nda yer alan bu yetki ile bant daraltma uygulaması büsbütün saklı bir halde yapılıyor.
Ayrıca 5651 sayılı Yasa’da, sosyal medya platformları ile ilgili olarak, eğer yükümlülüklerini yerine getirmezler ise bant daraltma cezası ve hatta Elektronik Haberleşme Kanunu’nda da şebekeler üstü hizmet sağlayıcıları için bant daraltma cezası var.
“BANT DARALTMA UYGULAMASI, SANSÜR OLARAK TANIMLANACAK BİR UYGULAMA”
Fakat İstanbul’daki bombalı saldırı sonrasındaki bant daraltma uygulaması, tamamen Cumhurbaşkanlığı ve BTK Başkanı üzerinden keyfi bir şekilde yürütülen ve ancak sansür olarak tanımlanacak bir uygulamadır. Hukukumuzda, OHAL temelli bu tip uygulamalar asla olmamalıdır. Demokratik toplumlarda, keyfi bir şekilde toplumun, özellikle İstanbul’daki bombalı taarruz üzere toplumu yakından ilgilendiren olaylara ait olarak haber ve bilgi edinmesinin süreksiz olarak olsa dahi keyfi bir yaptırım sistemi ile engellenmesi asla kabul görmez.”
