İran’da, 1953 yılında Başbakan Muhammed Musaddık’ın devrilmesiyle sonuçlanan darbedeki ABD’nin rolüne dair açılan davanın ilk duruşması Tahran 55’inci Uluslararası Hukuk Mahkemesi’nde yapıldı. Duruşmaya, Musaddık’ın torunu Mahmud Musaddık da katıldı. Hakim Mecid Hüseyinzade, ülke genelinde 402 bin İran vatandaşının davaya müdahil olduğunu açıkladı.
Davacı avukatlarından Şami Akdem, “İstihbarat belgeleri ve mevcut veriler, CIA’nın İngiliz istihbaratıyla işbirliği içinde, 19 Ağustos 1953’te İran’ın meşru hükümetine karşı bir darbe planladığını gösteriyor” dedi. Akdem, mahkemeden ABD’ye karşı maddi, manevi ve cezai tazminat taleplerini iletti.
Musaddık’ın torunu Mahmud Musaddık, yaşlılığı nedeniyle açıklama yapamayacağını belirterek, yazılı metninin oğlu tarafından okunmasını istedi. Musaddık, metninde dedesinin petrolü millileştirme mücadelesine tanıklık ettiğini ifade ederek, “Mahkemeden, ABD’nin meşru İran hükümetini ortadan kaldırma ve ülkenin kaynaklarını yağmalama yoluyla sebep olduğu zararlar nedeniyle maddi, manevi ve cezai tazminata hükmetmesini istiyorum” dedi.
Darbede rolü olduğu kanıtlanmıştı
Davaya ilerleyen günlerde devam edileceği belirtildi. 1953’te CIA tarafından düzenlenen ‘Ajax operasyonu’ ile Musaddık devrilmiş, 2013’te CIA’nın gizliliğini kaldırdığı belgelerle ABD ve İngiltere’nin darbede rolü olduğu kanıtlanmıştı. Belgelerde “Askeri darbe, ABD dış siyasetinin bir parçası olarak CIA’nın yönetiminde gerçekleştirildi” ifadeleri yer almıştı.
